قرارداد کار یا استثمار؟

امروزه با گسترش کسب‌وکارهای اینترنتی متقاضیان فعالیت در این حوزه افزایش چشمگیری داشته‌اند. دیجی‌کالا به‌عنوان یکی از وبگاه‌های فعال در زمینه تجارت الکترونیک در ایران، در سال ۱۳۸۵ بنیان‌گذاری شد و هم‌اکنون عنوان بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین را به خود اختصاص داده و فرصت‌های شغلی فراوانی را در حوزه‌های مختلف ایجاد کرده است. در سال ۱۳۹۷ این وبگاه، سیستم افیلیت مارکتینگ (همکاری در فروش) را با شعار «یک معامله برد-برد» راه‌اندازی کرد که یکی از روش‌های مؤثر بازاریابی و یکی از تکنیک‌های دیجیتال مارکتینگ با اثربخشی بالا است. در این بازاریابی افراد بدون نیاز به محل کار و سرمایه و تنها با راه‌اندازی وبسایت، وبلاگ و یا هر رسانه اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام، تلگرام و… کسب درآمد می‌کنند.

در سامانه همکاری در فروش، برای هر کاربر یک لینک اختصاصی به‌صورت مجزا تعریف می‌شود، و کاربران با تبلیغ و یا معرفی کالاها و خدمات ارائه شده در فروشگاه‌های داخل سامانه و بیان ویژگی‌های آن مطابق با نیاز مشتری، زمینه‌ی ترغیب مشتریان برای خرید را فراهم می‌سازند و از طریق لینک اختصاصی، مخاطبان خود را به فروشگاه دیجی‌کالا فرستاده و در ازای فروش هر کالا، کمیسیون دریافت می‌کنند.

مطابق ماده‌ی ۱۰ قانون مدنی و بنا بر اصل آزادی قراردادها، افراد می‌توانند اقدام به انعقاد قراردادهای خصوصی کنند که در صورت عدم مخالفت صریح با قانون، در رابطه با طرفین نافذ خواهد بود. این عقود که با تراضی واقع می‌شوند، تشریفات خاصی ندارند و دو طرف عقد ملزم به رعایت مفاد آن هستند. در این قرارداد همکاری، ذکر شده است که هیچ‌گونه رابطه‌ای اعم از نمایندگی، کارگر و کارفرمایی، فرانشیزی، جوینت ونچری، نماینده فروش و غیره مابین طرفین وجود نداشته و نخواهد داشت.

متقاضیان افیلیت مارکتنیگ پیش از شروع به فعالیت باید قوانین و مقررات استفاده از سامانه را به‌دقت مطالعه کرده و پس از پذیرش تمامی مفاد آن قادر به همکاری با مجموعهٔ دیجی‌کالا می‌باشند. در ذیل این قوانین ذکر شده است که همکاران باید شرایط و استاندارهای فنی قابل‌قبول از سوی دیجی‌کالا را داشته باشند و در غیر این صورت تأیید نخواهند شد.

مطابق بندهای قرارداد، دیجی‌کالا حق تغییر شرایط این قرارداد را داشته و این تغییرات و همچنین اطلاعیه‌ها و ابلاغیه‌ها در سامانه همکاری در فروش اعلام می‌شوند که به منزله ابلاغ به همکاران خود است و آنها متعهد هستند تمامی اطلاعیه‌ها را مطالعه نموده و طبق آن عمل نمایند. این تغییرات به طور خودکار پس از قرارگرفتن روی وبسایت سامانه همکاری در فروش به منزله‌ی اصلاحیه، به این قرارداد ملحق می‌شود و نیاز به هیچ‌گونه تشریفات دیگری جهت امضا و ابلاغ نمی‌باشد.

یکی از اطلاعیه‌های اخیر که در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۹۹ منتشر شد و منجر به اعتراضات کاربران شد، کسر ۲۰ درصد از درآمد حاصل از همکاری فروش اشخاص حقیقی و ۵ درصد از درآمد حاصل از همکاری فروش اشخاص حقوقی با سیستم همکاری در فروش دیجی‌کالا بود. آن‌گونه که بیان شده است این درصد به واسطه‌ی پرداخت مالیات و حق بیمه کسر می‌شود.

طبق تبصره‌ی ۱ ماده‌ی ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم که در سال ۹۶ اصلاح شد، پرداخت‌کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلف‌اند مالیات متعلقه را طبق مقررات ماده (۸۵) این قانون محاسبه، کسر و میزان آن را به اداره امور مالیاتی محل پرداخت نمایند. ازاین‌رو دیجی‌کالا ۱۰ درصد درآمد تعلق یافته به اشخاص حقیقی را تحت عنوان مالیات کسر می‌نماید.

همچنین طبق ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی، دیجی‌کالا میزان ۱۰ درصد از درآمد کاربران سیستم کسب درآمد را تحت عنوان بیمه کسر می‌کند که این مورد برای کاربران حقوقی ۵ درصد در نظر گرفته شده است.

مسئله‌ی دیگری که به‌تازگی موجب تشویش اذهان کاربران افیلیت مارکتینگ دیجی‌کالا شده ازاین‌قرار است که دیجی‌کالا، از تاریخ ۱۵ مهرماه سال جاری درصد کمیسیون تمامی گروه محصولات را با توجه به نوسانات قیمت بازار، و تحلیل‌های بنیادی در خصوص وضعیت کلی سیستم همکاری در فروش تغییر داده است به‌طوری که شاهد کاهش چشمگیر درصد کمیسیون در برخی کالاها و رسیدن آن به درصد صفر هستیم.

مصادیق تخلف رسانه‌ها در سیستم کسب درآمد دیجی‌کالا طی اطلاعیه‌ای منتشر شده است که در صورت مشاهده توسط رسانه‌های همکار و فعال در سیستم کسب درآمد دیجی‌کالا، مصداق تخلف بوده و علاوه بر عدم تأیید عملکرد، تعلیق تسویه‌ی آخرین ماه به مدت یک ماه و در صورت تکرار، مسدود شدن حساب را به دنبال خواهد داشت.

از جمله این تخلفات می‌توان به: استفاده از بنر و یا محتوای گمراه‌کننده و غیرواقعی، درج قیمت اشتباه در رسانه، معرفی و لینک‌دهی به کالایی که در فروشگاه دیجی‌کالا ناموجود است، استفاده از نام دیجی‌کالا و یا مشابه آن در نام و یا آدرس رسانه، استفاده مستقیم و کپی شده از محتوای دیجی‌کالا در رسانه، استفاده از قالب اصلی سایت و یا لوگو دیجی‌کالا در طراحی رسانه ثبت شده، عدم تطابق تعداد مخاطبان رسانه ثبت شده با ورودی و تعداد کلیک انجام شده و غیره اشاره کرد.

به نظر می‌رسد تمام ضوابط و محدودیت‌ها برای کاربران در قرارداد دیجی‌کالا ذکر شده است و افراد با پذیرش تمامی مفاد آن خود را ملزم و پایبند به این قرارداد می‌دانند و در صورت تخلف از ضوابط، باید متحمل ضمانت اجراهای پیش‌بینی‌شده باشند.