برده‌داری شکلی افراطی از نابرابری اجتماعی است که در آن بعضی افراد به عنوان دارایی در تملک دیگران قرار می‌گیرند، استفاده اجبارآمیز از توانایی‌های جسمانی دیگران یا همان بهره‌کشی مادی که از آن به عنوان استثمار نیز می‌توان یاد کرد، سبقه‌ای به قدمت تاریخ بشر دارد.
تجارت برده تا قرن نوزدهم توسط کشورهای مختلف از جمله ملل اروپایی و ایالات متحده امریکا انجام می‌گرفت اما نهضت الغای برده‌داری از اواسط قرن نوزدهم میلادی آغاز شد و برده‌داری به معنای سنتی را در جهان ریشه کن کرد، در این راستا نیز میثاق‌ها و کنوانسیون های بین المللی بسیاری به تصویب رسید و در نهایت سازمان ملل متحد پیرو قطعنامه ۴/۳۱۷ در سال ۱۹۶۰، روز دوم دسامبر را به عنوان روز جهانی لغو برده‌داری اعلام کرد. لکن آیا به راستی برده‌داری در جهان به پایان رسیده است؟
به نظر می‌رسد نه تنها برده‌داری ملغی نشده است بلکه به شیوه‌ای نوین و مستور تداوم یافته است و انسان به گونه‌ای مرموزانه‌تر مورد استثمار قرار می‌گیرد. نمونه‌هایی از این بهره‌کشی در جهان پیرامون ما قابل رؤیت است:
مشکلات اقتصادی موجب روی آوردن قشر ضعیف جامعه به کار اجباری می‌گردد درحالی‌که که این امر منافی اصل آزادی انتخاب شغل است. اصلی که در ماده ۲۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر پذیرفته شده و بسیار مورد تأکید قرار گرفته است.
از دیگر موارد برده‌داری نوین می‌توان به مسئله کودکان کار اشاره کرد، استفاده استثماری از ایشان که موجبات تبعیض میان کودکان را فراهم می‌کند و مغایر ماده ۲ کنوانسیون حقوق کودک است.
بهره‌کشی جنسی نیز یکی از جلوه‌های ناخوشایند زندگی امروز بشر است که به شیوه‌ای جدید و به مراتب پیچیده‌تر از گذشته ارتکاب می‌یابد. به صورتی که که تن‌فروشی یا روسپی‌گری به نوعی تجارت در غرب بدل شده است. زنان نیز تحت تأثیر جریانات فمنیستی با رضایت اقدام به این کار می‌کنند و آن را از شئون آزادی خویش می‌پندارند و به شیوه‌ای نوین خود را مورد استثمار قرار می‌دهند.
امروزه قاچاق انسان به عنوان یک جرم سازمان‌یافته در ابعاد وسیعی درجهان وجود دارد. جرمی که با تصرفی مالکانه، بشر را به استثمار می‌کشد و بر خلاف اصل حیات بشر، این حق را از برخی افراد سلب می‌کند و همچنین علی رغم جرم‌انگاری این امر در پروتکل قاچاق انسان در اسناد بین الملل به عنوان تجارتی پرسود در جهان در حال وقوع است.
باید بدانیم بر پایه آموزه‌های اسلامی همه‌ی انسان‌ها آزاد آفریده شده‌اند و هیچکس جز خداوند بر انسان ولایت ندارد. خداوند متعال در آیه‌ی ۷۰ سوره‌ی اسراء می‌فرماید: «و لقد کرمنا بنی ءادم، همانا بنی آدم را کرامت دادیم» ، مبتنی بر این آیه تمامی افراد بشر دارای کرامت ذاتی هستند و به فرموده پیامبر گرامی اسلام تنها ملاک برتری انسان‌ها تقوای ایشان است. قواعد فقهی نیز موید این ادعاست اصل عدم ولایت احدی بر احدی دیگر نافی برده‌داری و استفاده استثماری از انسانهاست. تاریخ نیز گواه این موضوع است که دین مبین اسلام از هر فرصتی برای آزادی بردگان استفاده کرده است مانند ایجاد قانون عتق یا آزادی بردگان به عنوان صدقه، کفاره و …
به نظر می‌رسد بشر امروز، پای در عرصه‌ی نوین برده‌داری نهاده است، امید است سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای مختلف جهان با تدوین قوانین و ضمانت اجراهای مناسب به برده‌داری و استثمار بشر به معنای واقعی کلمه خاتمه دهند.
واکنش کاربران به این یادداشت
نمایش نظرات پنهان نظراتذاتی در برابر عرضی است یعنی غیر قابل سلب از موصوف. ایا کرامت انسان غیر قابل سلب است؟ توضیح این موضوع مدخل بحث حقوق بشر اسلامی خواهد بود… ممنون میشم اگر جواب بدید