نقض حقوق بشر به اسم آزادی

فرانسه همیشه در تاریخ علم حقوق جایگاه ویژه‌ای داشته و بسیاری از تحولات حقوقی از این کشور آغاز شده است. در ۱۰ دسامبر سال ۱۹۴۸ در پاریس، پایتخت فرانسه، پیمانی بین المللی موسوم به اعلامیه جهانی حقوق بشر ، با با ۴۸ رأی موافق، بدون رأی مخالف و ۸ رای ممتنع به تصویب رسید. سندی که آرمان خود را دفاع از حقوق بشر و کرامت انسانی معرفی می‌کرد. این سند بین المللی هم اکنون یکی از مهم‌ترین اسناد بین‌المللی حقوق بشر اس که در هر مطالعه درباره حقوق بشر باید آن را مدنظر قرار داد.
ما قصد داریم در این یادداشت با استناد به مقررات مورد توافق در حوزه حقوق بشر ثابت کنیم که توهین چندباره روزنامه فرانسوی شارلی ابدو (Charlie Hebdo) به پیامبر اسلام علاوه بر غیرانسانی و خلاف اخلاق بودن، ناقض حقوق بشر نیز هست.
ماده ۲ این اعلامیه تصریح می‌کند: «همه انسان‌ها بی هیچ تمایزی از هر سان که باشند، اعم از نژاد، رنگ، جنسیت، زبان، مذهب، عقاید سیاسی یا هر عقیده دیگری، خاستگاه اجتماعی و ملی، [وضعیت] دارایی، [محل] تولد یا در هر جایگاهی که باشند، سزاوار تمامی حقوق و آزادی‌های مطرح در این «اعلامیه» اند.» (La Déclaration universelle des droits de l’homme, Art 2).
همچنین ماده ۷ همین اعلامیه بیان می‌کند: «همه در برابر قانون برابرند و همگان سزاوار آنند تا بدون هیچ تبعیضی به‌طور برابر در پناه قانون باشند. همه انسان‌ها محق به پاسداری و حمایت در برابر هرگونه تبعیض که ناقض این «اعلامیه» است، می‌باشند. همه باید در برابر هر گونه عمل تحریک آمیزی که منجر به چنین تبعیضاتی شود، حفظ شوند» (La Déclaration universelle des droits de l’homme, Art 7).
در این دو ماده چندین کلیدواژه مهم وجود دارد که توجه به آنها در تحلیل اتفاقات اخیر در فرانسه بسیار راه گشاست. در ماده ۲ مفاهیمی چون: عدم تمایز بین افراد از هر مذهبی که باشند، تجلی بیشتری دارد. در ماده ۷ نیز برابری در مقابل قانون بی هیچ تبعیضی و نیز حفاظت از افراد در مقابل هر نوع عمل تحریک آمیزی اشاره شده است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دسامبر ۱۹۶۶ میثاق حقوق مدنی و سیاسی را تصویب کرد. بند ۲۰ از این معاهده در محدودسازی آزادی بیان می‌گوید: هر گونه دعوت (ترغیب) به کینه (تنفر) ملی یا نژادی یا مذهبی که محرک تبعیض یا مخاصمه یا اعمال زور باشد به موجب قانون ممنوع خواهد بود (International Covenant on Civil and Political Rights, 1966). در ماه مارس همان سال ملل متحد همه صورت‌های پروپاگاندا و همه سازمان‌هایی را که بر اساس ایده یا تئوری برتری یک نژاد یا گروه قومی یا یک رنگ پوست بر دیگری شکل گرفته‌اند و آن را توجیه کننده نفرت نژادی و تبعیض قرار می‌دهند را نیز محکوم کرد (Kevin, 2011: 104)
در سال ۲۰۱۹ نیز آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد سندی را با عنوان «استراتژی ملل متحد و برنامه اقدام علیه نفرت پراکنی» را ابلاغ نمود. بر اساس این سند، نفرت‌پراکنی (Hate Speech)، گفتاری است که شخص یا گروهی را براساس ویژگی‌هایی نظیر نژاد، جنسیت، دین، قومیت، ملیت، جنسیت، گرایش جنسی یا هویت جنسیتی مورد حمله قرار دهد.
بنابراین مسلم است که توهین‌های مکرر نشریه فرانسوی شارلی ابدو (Charlie Hebdo) به پیامبر اسلام، ناشی از آزادی بیان و عقیده نیست بلکه انعکاس کینه نسبت به اسلام و مسلمانان است و به طور قطع ناقض حقوق بشر و اصول و مواد فوق الذکر است.
آزادی بیان شاخه ای از آزادی است که مقید به حقوق افراد بوده و شالوده امنیت افراد در جوامع به شمار می‌رود و از آنجاییکه امروزه در جوامع غربی نمی توان درپوشش آزادی بیان، مواردی چون: برده داری، شکنجه و تبعیض را تبلیغ کرد، بر پایه همین استدلال و با عنایت به اسناد حقوق بشری، رویه قضایی مراجع بین المللی، حقوق بشری و عرف حقوق بین الملل بشر، نمی‌توان در پوشش آزادی بیان نفرت پراکنی قومی و نژادی و مذهبی انجام داد.
به نظر می رسد، آنچه امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در حمایت از این نشریه هتاک انجام داده است، موجب برانگیخته‌تر شدن خشم میلیون ها مسلمان در سراسر جهان شده است. این اقدام پلید علاوه بر تحقیر مسلمانان و سامان دادن تبعیض و ظلم علیه آنان، در عمل باعث کمرنگ شدن مفاهیم حقوق بشر می شود و از این پس نباید انتظار داشت که همه کشورها، مطابق آنچه در سال ۱۹۴۸ بر آن توافق کردند، رفتار نمایند و مسلم است که این قبیل اقدامات، از حقوق بشر چیزی جز اسم زیبا و ظاهری ارزشمند و باطنی تهی و پوچ باقی نخواهد گذاشت.