منشا ابتلا برای مواجهه با استمرار بیماری در یافتن راه درمان اهمیت بسیاری دارد. اپیدمی شناسان با توجه به الگوهای همه‌گیری، آن را به دو دسته همه‌گیری با منبع مشترک و همه‌گیری با منبع پخش شونده تقسیم می‌کنند. مطابق نظریه کارشناسان همه‌گیری بیماری کرونا، با منبع پخش شونده مستقیم است و از انسان به انسان اتفاق می‌افتد و از آن جا که ویروس بر اشیاء تا حدودی ماندگار است، به نوعی ابزار محور نیز هست و شخص انتقال‌گیرنده خود عامل مؤثر است که این امر در تنظیم محدودیت‌ها و مسئولیت‌های حقوقی دارا اثر است.
در حقیقت کرونا ذاتاً یک امر اجتماعی است و با اجتماع افراد به نحوی که در تماس مؤثر باشند، انتقال می‌یابد و ادامه حیات می‌دهد. در جمع بودن و روابط اجتماعی مبتنی بر ارتباط نزدیک فیزیکی، رکن این بیماری می‌باشد، همچنین اقتضا برای بیماری در تنفس است که یک فعل ضروری حیات است.
حال با توجه به روشن بودن علت درگیرشدن با بیماری می‌توان برخی افعال اختیاری را در حوزه پیشگیری متصور شد. اما چگونه و با چه رفتار مشروعی می‌توان سرعت شیوع و میزان شیوع و در نتیجه زیان به اشخاص را کاهش داد؟ مبرهن است که ایجاد محدودیت‌های اجتماعی نقش بسیار زیادی در کنترل این بیماری دارد و بنابر دلایل ذیل می‌توان گفت که برقراری محدودیت‌ها در جامعه الزامی می‌باشد.
اندیشه اسلامی به عنوان یک دین توحیدی، حق حیات را که از جمله مهم‌ترین و اساسی‌ترین حقوق انسانی است را به حکمت خلقت در مرحله تکوین و اراده شارع در مرحله تشریع بازمی‌گرداند. زندگی موهبتی الهی است و به افراد و حتی خود شخص اختیار از میان بردن آن را نمی‌دهد، همچنین ماده ۶ میثاق حقوق مدنی و سیاسی حق حیات را از حقوق ذاتی شخص انسان می‌داند و در ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز به این مهم اشاره شده است. با این رویکرد حق حیات برای دولت و دیگران و خود شخص مسئولیت به دنبال خواهد داشت.
امنیت که در برخی از متون روایی به «فراغ» نیز تعبیر شده است از جمله نیازهای انسان است که به‌خاطر اهمیت آن در کنار سلامت به عنوان دو نعمت یاد می‌شوند که مردم قدر آن را کمتر می‌دانند، از همین رو از آنها به «نعمتان مکفورتان» تعبیر مشود، صرف نظر از امنیت فردی که معمولاً در کنار آزادی یاد می‌شود، حق محیط امن نیز در برخی از اسناد شناخته شده است برای مثال کنفرانس سازمان ملل درباره محیط انسانی در سال ۱۹۷۲، حق نسبت به محیط امن را به رسمیت می‌شناسد، در اصل ۲۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز قانون‌گذار جان اشخاص را به جز در مواردی که قانون معین می‌کند، مصون از تعرض می‌داند که دولت نقش بسیار مهمی در ایجاد این محیط امن دارا می‌باشد.
دوقاعده مهم فقهی دفع ضرر و منع اضرار نیز متضمن وظایف مردم و دولت در قبال سه اصل احترام به حیات، کرامت و آسایش می‌باشند زیرا که اضرار به دیگری مصداق روشن ظلم است و قبیح و حرام می‌باشد. نکته مهم دیگری که فقها به آن پرداخته‌اند، این است که حفظ نفس دیگری مفروض نظام حقوقی اسلام است. همچنین با توجه به قاعده فقهی دفع ضرر محتمل با اصل پیشگیرانه مواجه می‌شویم زیرا که در بیماری‌های واگیردار، اصل پیشگیرانه نقش مهمی در الگوی مواجهه با بیماری دارد و در این حیطه رفتارهای سیاست‌گذاری تقنینی و قضایی بسیار مهم می‌باشد.
بنابراین از جمله وظایف دولت این است که از حقوق مردم از جمله حق حیات و حق امنیت حمایت کند و با توجه به قواعد فقهی دفع ضرر، منع اضرار و دفع ضرر محتمل، اجازه ندهد دیگران اعم از مردم عادی یا کارکنان حکومتی آن را نقض کرده و یا به حقوق مردم تجاوز کنند و در این راستا ملزم است محدودیت‌هایی در جامعه برای جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری کرونا، در خصوص روابط اجتماعی افراد بگذارد و سخت‌گیری‌های لازم را به عمل آورد.
بدون نظر
درج نظر لغو