حسین اکبری؛ با شیوع کرونا، تعطیلی مدارس یکی دیگر از رویداد‌هایی بود که پیش از آن در کشور تجربه اش را نداشتیم. اندکی پس از تعطیلی مدارس نیز آموزش‌های مجازی روی کار آمد. آموزش‌هایی که شاید برای بسیاری از دانش آموزان خوشایند بود، اما عده‌ی زیاد دیگری را از تحصیل باز می‌داشت.

این مسئله برای خراسان شمالی که یک استان مرزی است شدت بیشتری داشت. هرچند آمار استانی وضعیت مطلوبی را نشان می‌دهد، اما مشاهدات عینی سخن دیگری را تایید می‌کند.

از این رو برای بررسی بیشتر ماجرا ابتدا آمار ارائه شده توسط مسئولان را مورد بررسی قرار می‌دهیم. عباس سعیدی، مدیرکل آموزش و پرورش خراسان شمالی در این خصوص گفت: روز‌های آغازین استفاده از شبکه شاد در خراسان شمالی شاهد مشکلاتی بودیم، اما با تلاش کادر آموزشی اکنون از میانگین کشوری جلوتر هستیم.

سعیدی از اتصال 100 درصدی مدارس استان به شبکه شاد خبر داد و ادامه داد: در حالی 91 درصد معلمان استان جذب شبکه شاد شدند که این عدد در کشور 78 درصد است.

56 درصد دانش آموزان خراسان شمالی از شاد استفاده می‌کنند مدیرکل آموزش و پرورش خراسان شمالی با اشاره به جذب 56 درصد دانش‌آموزان خراسان شمالی به شبکه شاد گفت: میانگین کشوری این عدد 41 درصد است.

وی افزود: استفاده 94 درصدی کلاس‌های خراسان شمالی از برنامه شاد را با توجه به میانگین 93 درصدی در سطح کشور را نشان از همراهی معلمان در راه‌اندازی این شبکه عنوان کرد.

سعیدی بیان داشت: همچنین پنج پیام‌رسان داخلی به کمک آموزش آمده‌اند تا زیرساخت‌های فضای آموزشی تقویت شود، انتخاب یکی از پیام‌رسان‌ها، اختیاری است و مدیران باید نسبت به این آموزش‌ها، به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی لازم را داشته باشند.

هرچند به روز شدن این امکانات نکته مثبتی است، اما سئوال اساسی این است که از مجموع 180 هزار دانش آموز خراسان شمالی چه تعداد می‌توانند از این امکانات استفاده کنند؟ آیا توزیع امکانات در تمام شهرستان‌ها به صورت یکسان است؟ این درحالی است که حتی در بجنورد که مرکز استان محسوب می‌شود طبق آمار حدود یک سوم جمعیت را خانواده ساکن در حاشیه شهر تشکیل می‌دهند که عموم آن‌ها توانایی استفاده از تلفن همراه را ندارند.

محرومیت دانش آموزان در استفاده از تلفن همراه معاون پژوهشی، برنامه‌ریزی و منابع انسانی آموزش‌وپرورش خراسان شمالی گفت: زمینه اجرای طرح شبکه اجتماعی دانش‌آموزان (شاد) در این استان مهیا است، اما نگرانی ما، محرومیت بسیاری از دانش‌آموزان روستایی از داشتن گوشی‌های اندروید و هوشمند برای استفاده از این طرح است.

سعیدی نیز دراین‌باره بیان کرد: برآورد اولیه نشان می‌دهد، 55 تا 60 هزار دانش‌آموز خراسان شمالی به علت نداشتن دسترسی به فناوری روز، نتوانند از مزایای آموزش مجازی استفاده کنند که البته این آمار هنوز نهایی نشده است.

خانواده‌هایی که تلوزیون هم ندارند مشکلات مردم در خراسان شمالی از آنچه در اکثراستان‌ها بیان می‌شود بسیار عمیق‌تر است. در خراسان شمالی عده‌ای حتی از تلویزیون نیز بی‌بهره‌اند. عباس سعیدی، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان در این خصوص اظهار داشت: 700 دانش‌آموز این استان در 120 روستا، از دریافت برنامه‌های شبکه ملی آموزش بی‌بهره‌اند ازاین‌رو، در روز‌های کرونایی تلاش کردیم تا این دانش آموزان از ظرفیت صداوسیمای استانی بهره‌مند شوند.

این مسئول بیان کرد: قرارداد ما با شبکه اترک، برای اسفندماه پارسال بود و در عمل، از فروردین، با توقف پخش برنامه‌های آموزشی از این شبکه استانی، 700 دانش آموز استان قادر به استفاده از آموزش‌های صدا و سیما نیستند.

وی افزود: 75 درصد از دانش آموزان، از پوشش اینترنت برخوردار هستند، اما همه آنان از فناوری لازم برای استفاده از مزایای طرح، بهره‌مند نیستند.

رییس اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات اداره کل آموزش‌وپرورش خراسان شمالی نیز از فراهم نبودن بستر استفاده از اینترنت در 30 درصد اماکن خبر داد.

صدقی دراین‌باره گفت: هزار و 200 مدرسه استان در 724 نقطه که بیشتر آن در مناطق روستایی قرار دارد، اینترنت ندارد و یا کیفیت آن مناسب نیست از این رو تلاش داریم تا این مشکلات به حداقل برسد.

عشایر دیگر قشر بی بهره عشایر دیگر قشری هستند که از این امکانات تقریبا بی بهره اند. مدیر یکی از مدارس عشایری استان در این خصوص بیان کرد: برخی از مناطقی که عشایر در آنجا مستقر هستند آنتن موبایل نمی‌دهد تا بتوانند به اینترنت متصل شود.

روح الله حسین پور، فرماندار راز و جرگلان نیز با انتقاد از آمار‌های ارائه شده گفت: چرا آمار را استانی می‌دهند و برش شهرستانی نمی‌زنند؟ ضریب نفوذ برنامه شاد در راز و جرگلان 10 درصد است و این‌ها واقعیت این شهرستان است.

تمام این موارد خبر از آمار‌های ضد و نقیض می‌دهد. هرچند ممکن است در ارائه آمار حرف خلاف واقعی زده نشده باشد، اما با این حال باید پذیرفت وضعیت «شاد» در خراسان شمالی آنچنان تعریفی ندارد.

تولید محتوا توسط دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از این رو دانشجویان بسیجی دانشگاه فرهنگیان بجنورد برای رفع بخشی از این مشکلات پیش قدم شدند. حامد رحیمی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان بجنورد در خصوص اقدامات انجام داده گفت: با توجه به اینکه در بسیاری از مناطق محروم دانش آموزان زیادی دسترسی به تلفن همراه و اینترنت ندارند و لذا توان استفاده از برنامه شاد را ندارند، تصمیم با آماده سازی یک سری محتوای درسی کردیم و این کار درحال انجام است.

رحیمی ادامه داد: برای شناساسی این دانش آموزان با دهیار‌ها و شورا‌ها گرفتیم، لیست افرادی که در درس‌های مختلف مشکل آموزشی دارند اخذ شده است. این بخش‌های درسی متناسب با نیاز افراد محتواسازی می‌شود و این محتوا در قالب سی دی، پوستر، جزوه و بروشور آماده می‌شود.

برنامه ویژه برای تابستان این فعال دانشجویی از رساندن محتوا‌های آموزشی به دست دانش آموزان مناطق محروم طی روز‌های آتی خبر داد و خاطرنشان کرد: مایل بودیم بتوانیم دانشجویان را جمع کرده و به مناطق محروم بفرستیم، اما چون این اقدام نقض پروتکل‌های بهداشتی بود از این عمل منصرف شدیم.

وی از یک برنامه ویژه در تابستان خبر داد و افزود: در ایام تابستان که شر کرونا کمتر می‌شود، برای رفع عقب ماندگی درسی این دانش آموزان به صورت خصوصی دانش آموزان شناسایی و به دانشجو وصل خواهند شد تا جبران این چند وقت شود.

رحیمی در پایان با اشاره به بی بهره بودن مناطق محروم از تلفن همراه بیان کرد: حتی در خانواد‌های متوسط که بعضا چند فرزند دارند هم مشکلاتی ایجاد شده است. گاهی کلاس‌های فرزندان با یکدیگر تداخل دارد و به این ترتیب همه نمی‌توانند از کلاس آنلاین استفاده کنند.

بی بهره بودن بسیاری از دانش آموزان از برنامه شاد در خراسان شمالی کاملا آشکار است. از سوی دیگر وضعیت قرمز استان باعث شده مدارس 4 شهرستان همچنان تعطیل باشد و به این صورت دانش آموزان ساکن در آن مناطق همچنان از کلاس درس دورند. حال باید دید تدبیری ویژه برای این دانش آموزان اتخاذ خواهد شد؟